Pusula
PUSULA
Silva Pusula
A-Cetvel
B-Hareket Yönü
C-Mesafe ölçmede kolaylık sağlayan ölçekli cetvel
D-Şeffaf yüzey
E-Hedef Açısı Okuma Çizgisi
F-Pusula İçindeki Kuzey-Güney Çizgileri
G-Pusula Açı Kadranı
H-Pusulanın Kuzey Ucu.
Şeffaf olmasından dolayı haritanın ölçeği ile aynı ölçekte olan cetvel ile mesafe ve açı ölçümü kolaylığı sağlar ve çok hafiftir. Silva pusula ile şunları yapabiliriz;
1-Haritada mesafe bulma
1:25000 ölçekli bir haritada 1cm 25000 cm,250 m ve 0.25 km dir.1 mm ise 25 metredir. Haritadaki her kare 1 km2 dir.
2-Kuzeyi Bulma
Üç çeşit kuzey vardır.
- Gerçek kuzey: Kuzey kutbunun olduğu kuzeydir.
- Harita Kuzeyi: Haritadaki kuzey ve güney çizgilerinin gösterdiği kuzeydir.
- Manyetik Kuzey: Pusula iğnesinin gösterdiği kuzeydir. Manyetik kuzey bölgeden bölgeye değişiklik gösterir. Bu değişiklik haritalarda belirtilir.
3-Haritayı Yerleştirmek
Bulunduğunuz yeri biliyor iseniz çevrenizdeki nehir, tepe, köprü gibi işaretlerin yönüne haritayı çevirmek suretiyle haritayı yönüne koyabiliriz. İkinci yol olarak haritayı yere yayarız pusulanın kuzey oku ile haritanın kuzey oku aynı yöne gelene kadar haritayı çeviririz.
Haritadan Pusulaya Hedef Açısı Alma
Görüş mesafesinin az olduğu bir alanda haritadan hedef açısını bulup, pusulayı ayarlayarak pusula ile yola devam edilebilir. Haritayı yere koyun gideceğiniz nokta ile bulunduğunuz noktayı bir çizgi ile birleştirin. (Haritanın kuzey yönüne konması gerekli değildir.)
- Pusulanın uzun kenarı hedefi gösterecek çizgi üzerine yerleştirin.
- Pusulanın kuzey-güney çizgilerinin haritanın kuzey -güney çizgileri ile paralel olana kadar çevirin.
- Haritadaki X harfi ile gösterilen çizgi (Kuzey-Güney Çizgisi) Pusula yuvasındaki Y çizgisine paralel olacaktır.
- Pusula iğnesi manyetik kuzeye saptığından manyetik farkı ekleyin veya çıkarın.
- Avrupa ülkelerinde manyetik fark hedef açısına eklenir.
- Pusula yuvasındaki değeri yeni değere göre değiştirin.
- Pusulayı haritadan kaldırın ve yere paralel tutun.
- Pusula yuvasının kuzey-güney çizgileri ile pusula iğnesinin kuzey-güney iğnesi çakışıncaya kadar kendi etrafınızda dönün.
- Pusulanın hareket okunun yönü gideceğiniz yöndür.
Bu işlemler esnasında açı hatası yapmamaya dikkat etmelisiniz. Yapacağınız küçük açı hataları hedefinize ulaşmada büyük hatalara neden olur. Aşağıdaki şekilde yapılan 10 derecelik hata 1000 metrede 100 metrelik sapmaya neden olmaktadır.
4-Pusuladan Haritaya Hedef Açısı Alma Bir zirveyi saptamak:
Pusulayı yere paralel tutup,hareket yönü okunu zirveye doğru çevirin.
Pusulanın kuzey iğnesi,pusula yuvasının kuzey yönü ile çakışıncaya kadar pusula yuvasını çevirin. Hedef açısını okuyun ve manyetik farkı bu değerden çıkarın.Yeni değeri hedef açısı okuma çizgisine getirin.
Mercekli Pusula
Farklı amaçlar için sağlam ve dayanıklı imal edilmişlerdir. Hedef açısını, kapakta bulunan ince çelik tel ve açıyı okumaya yarayan mercek üzerinde bulunan yarık vasıtası ile (gez-göz-arpacık gibi) çok hassas ölçebiliriz.
PUSULA
Doğa yürüyüşünde yolları ve patikaları izlemek istemiyorsan bir pusulaya ihtiyacın olacak. Pusula enerji hatlarından 55 metre, telefon hatlarından 10 metre, çelik demir malzemeden en az bir metre uzakta kullanılırsa doğru değer verir.
PUSULA NASIL ÇALIŞIR?
Pusulanın en önemli parçası manyetik bir iğnedir. Bu iğne ser. Serbestçe hareket edebilecek şekilde pusula gövdesine monte edilmiştir İğne serbest kaldığında her zaman aynı yönü gösterir. Bunun neden yeryüzünde iğneyi çeken bir gücün olmasıdır. Yeryüzü bir ucu kuzeyde diğer ucu güneyde olan büyük bir mıknatıs gibidir. Dünyanın manyetikliği pusula iğnesinin manyetik kuzeye doğru dönmesine neden olur.
İğnenin kuzeyi gösteren ucu kırmızıya ya da siyaha boyanmıştır. Bazı pusula iğnelerinde ise uç bir ok başı gibi sivridir. Hatta bazılarında iğnenin kuzeyi gösteren ucunda N harfi vardır.
PUSULA NASIL OKUNUR?
Pusulayı okumak belirlenmiş bir noktaya götüren yönü derecelerle bulmak anlamına gelir. Derecelerini öğrenmek istediğin nirengi noktasına yüzünü dön. Pusulayı önünde bel seviyesinde ya da biraz daha yukarıda düz olarak tut. Pusulanın tabanındaki "gidilecek yön" ok yönünde ileride duran nirengi noktasını göstersin. Şimdi pusulanın iğnesi pusulanın gövdesi üzerindeki sabit kuzey oku ile çakışıncaya kadar pusulanın gövdesini çevir. Pusulanın kuzey ucunun pusula gövdesinin üst tarafındaki N (Kuzey)'i gösterdiğinden emin 01. Gidilecek yön okunun pusula gövdesine değdiği noktada bulunan dereceyi oku.
Bir haritayı pusula ile doğru yöne koymak için önce pusulanı (Kuzey) 360 o'ye ayarla. Pusulanı, bir kenarı haritanın kenarında manyetik kuzey çizgisine gelecek şekilde haritanın üzerine koy. Pusulayı ve haritayı, pusula iğnesi kuzey ucu N'yi gösterecek sat kuzey oku ile çıkıncaya kadar birlikte döndür. İşte haritan doğru yöne kondu.
İKİ KUZEY
Harita ve pusulayı birlikte kullandığında iki kuzey olduğunu unutma. Harita gerçek kuzeye göre çizilmiştir. Haritandaki bütün boylamlar coğrafi kuzey kutbunu gösterir. Pusulanın kuzey ucu manyetik kuzeyi yani gerçek kuzeyi, kuzey kutbunun 1.600 km. Güneyinde Kuzey Buz Denizinde bulunan BATHURST adasını gösterir. Haritanın boylamları ile pusulanın iğnesinin gösterdiği kuzey arasındaki farka "sapma açısı" denir. Bu sapma nedeni ile pusulan ve haritanı birlikte kullandığın her durumda bu farkı göz önünde bulundurmalısın.
HARİTANA PUSULA DİLİ KONUŞTUR
Harita yönleri ile pusula yönleri arasındaki farkı ortadan kaldırmak için haritanla pusulanın birbiri ile uyumlu olmasını sağla. Bunu yapabilmek için de haritanın üzerine manyetik kuzey güney çizgilerini çiz (Haritanın altındaki manyetik kuzey ile gerçek kuzeyi belirleyen üçgeni bul. Bu üçgenin manyetik kuzeyi belirleyen kenarından haritanın yukarısına doğru bir çizgi çiz. Daha sonra bu çizgiye paralel başka çizgiler çiz.
Bu haritadaki çizgiler gerçek kuzey çizgisinin 14 derece batısındadır.
HARİTA VE PUSULAYI BİRLİKTE KULLAN
Harita manyetik kuzey güney çizgilerini çizdikten sonra aşağıda anlatılan 3 basamağı izleyerek harita ve pusulanı birlikte kullanabilirsin. Topografik haritanda bir rota belirle, bu rota üzerinde yol kavşakları, binalar, köprüler vb. Gibi 5 ana nirengi noktası tespit et. Pusulanı hareket noktasından ilk nirengi noktasına gidiş yönünü gösterecek şekilde ayarla, şimdi yola çıkabilirsin. İlk nirengi noktasına ulaştığında pusulanı tekrar ikinci nirengi noktasına giden yönü gösterecek biçimde ayarla. Varacağın son noktaya ulaşıncaya kadar aynı şekilde devam et.
HARİTA VE PUSULAYI BİRLİKTE KULLANMANIN BASAMAKLARI
1. Basamak: Pusulanı, pusula tabanının uzun kenarı başlangıç ve varış noktalarına değecek ve taban üzerindeki "Gidilecek Yön Oku" gitmek istediğin yönü gösterecek şekilde haritanın üzerine koy.
2. Basamak: Pusulanın tabanını haritanın üzerinde hareket etmeyecek şekilde sıkıca tut. Pusulanın iğnesini dikkate almayarak, pusula üzerindeki sabit kuzey oku, haritada çizdiğin kuzey güney manyetik çizgilerine paralel oluncaya kadar pusula ve haritanı birlikte çevir. Okun ucu haritanın üst tarafını (kuzey tarafını) göstermelidir.
3. Basamak: Pusulanı haritandan kaldır ve gidilecek yön oku, ileriyi gösterecek biçimde önünde tut. Pusula iğnesinin kuzey ucu, pusula gövdesindeki kuzeyi gösteren okun üzerine gelinceye kadar kendi etrafında dön. Şimdi pusulanın tabanındaki gidilecek yön oku gitmen gereken yönü gösteriyor. Bu yönde bir nirengi noktası belirle ve bu nirengi noktasına doğru ilerle. Bu noktaya varıldığında başka bir nirengi noktası belirle. Çizdiğin rotada ilerlerken düz bir çizgi üzerinde ilerleme zorunda değilsin. İyi bir Oryantiring'ci gideceği noktaya en kısa zamanda ve en kolay varmak için tüm bilgisini kullanır.
GPS (GLOBAL POSİTİONİNG SYSTEM)
Dünya etrafında dönen 24 uydudan sürekli aldığı sinyallerle bulunduğumuz koordinatları tespit eden, istediğimizde bunları hafızasına alan ve ilerde tekrar bu noktaya dönmemizi sağlayan el büyüklüğündeki yardımcı alete GPS denilmektedir. GPS gece ve gündüz koşullarında belirli noktalar arasını gidebilmemizi sağlar. Pusula amacıyla da kullanılır. Hedefe yönelik güzergahtan sapmamız durumunda bizi ikaz eder.
GPS le 15 metrelik bir hata ile daha önceden belirlediğimiz bir noktaya tekrar gidebiliriz. GPS bize hızımızı, toplam yürüyüş mesafemizi, hedefe kalan mesafeyi, ortalama hızla hedefe varış zamanımızı verir. Ayrıca bulunduğumuz irtifa (yükseklik) bilgisi de GPS ten öğrenilebilir.